Her kadının hayatının bir evresinde yaşayacağı menopoza dair en çok sorulan sorulardan biri: menopoz ne zaman başlar? Dünya genelinde ölçülen menopoz yaşı 45-55 aralığıdır. Yapılan çalışmalar sonucunda ülkemizde doğal menopoz yaşının 46-48 olduğu ortaya çıkmıştır. Son adet kanaması menopoz olarak kabul edilir. Ama bir kadının net olarak menopoza girdiğini söylemek için 1 yıl kesintisiz biçimde adet olmaması gerekmektedir.
Menopoz Nedir?
Menopoz, mens (ay) ve pause (durmak) kelimelerinden türemiş ve hayatımıza girmiş Yunanca bir tanımdır. DSÖ (dünya sağlık örgütü) menopozu şöyle tanımlamaktadır; yumurtalıkların etkinliğini kaybetmesi üzerine, adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesi.
Menopoz, bir hastalık değildir. Tıpkı çocukluk, ergenlik, olgunluk gibi biyolojik evrelerinden biridir. Menopoz sürecinde overlerdeki(yumurtalık) folikül düzeyi azalır ve buna bağlı olarak olarak östrojen üretimi düşer. İlerleyen zaman içinde östrojen üretimi kesilerek yumurtalıklarda küçülme meydana gelir. Adet döngüsü son bulur ve üreme becerisi ortadan kalkar.
Video: Menopoza girildiği nasıl anlaşılır?
Menopoz Belirtileri Nelerdir?
Menopoz ne zaman başlar? sorusunun cevaplarından biri de menopoz belirtilerini bilmektir. Menopoz vücudun bütün sistemini etkileyen bir dönemdir. Meydana gelen zihinsel ya da fiziksel bazı problemler menopozun habercisi olabilir. Menopoz belirtisi olarak kabul edilen olaylar şunlardır;
- Sıcak basması
- Yoğun terleme hali
- Ruhsal yorgunluk ve depresyon
- Çarpıntı
- Güçsüzlük
- Cinsel isteksizlik
- Vajinal kuruluk
- Adet düzensizliği
- Kuruma, lekelenme, sarkma gibi deride değişiklikler
- Uyku bozukluğu
- Hapşırırken veya öksürürken idrar kaçırma
- Kiloda ani değişiklikler meydana gelmesi
- İdrara daha sık çıkma
- Tırnaklarda çizgilenme, zayıflama ve kırılma. Saçlarda seyrelme
- Göğüslerde hassasiyet gelişmesi
- Cinsel ilişkide ağrı
- Unutkanlık
- Osteoporoz (kemik erimesi)
- Ani ruhsal değişimler
- Sıkıntılı ruh hali
- İçe kapanma
- Özgüven kaybı
- Kalp ve şeker hastalıklarında artış
Sıcak basması, menopozda en çok şikayet edilen belirtilerden biridir. Kollarda, boyunda, yüzde, vücudun üst bölümünde aniden yanma ve terleme biçimiden görülür. Bu ateş basması bir kaç dakika sürer ve ardından kaybolur. Gece uykuda yaşanan sıcak basması uyku düzenini olumsuz etkiler.
Sıcak basması günde bir kaç kez yaşanabileceği gibi, bazen haftada bir kaç kez yaşanmaktadır. Ortaya çıkan belirtilerin düzeyi ve süresi kadından kadına değişiklik gösterir. Hatta baz kadınlar menopoz belirtilerini hiç yaşamadan bu süreci atlatırlar. Bu belirtiler genelde 5-8 yıl içersinde ortadan kaybolur. Menopoz dönemi şikayetleri hayatınızı olumsuz etkiliyorsa doktora gitmeniz önerilmektedir.
Menopoz Evreleri
Dünya Sağlık Örgütü, menopozu 3 ayrı evre olarak ele almaktadır. Bu evrelerin her biri menopozun birbirinden farklı süreçlerini ifade eder. Bunlar;
Premenopoz : İlk belirtilerden, menopoza kadarki zamanı kapsar. Folikül etkinliği yavaşlar ve adet düzensizliği başlar. Bu dönem bir kaç ay veya yıl sürebilmektedir.
Menopoz : Meydana gelen son adet kanamasının görülmesi.
Postmenopoz : Menopoz başlangıcından, menopoz şikayetlerinin son bulduğu evreyi ifade eder. Bu evre 6-8 yıl sürebilmektedir.
Menopoz, ayrıca oluşma biçimine göre 3 ayrı sınıftan oluşmaktadır. Bunlar; doğal menopoz, erken menopoz ve cerrahi menopozdur.
Doğal Menopoz
Hayatın doğal akışı içinde ve zamnında meydana gelen menopozdur.
Erken Menopoz (Prematür Over)
Zamanından önce, yani 40 yaşından önce önce meydana gelen menopoza, erken menopoz denir. Çevresel ya da genetik bir çok nedenden ötürü meydana gelebilir.
Cerrahi Menopoz
Bazı cerrahi operasyonlar menopoza yol açabilmektedir. Yine radyasyon tedavilerinin de menopoza yol açtığı bilinmektedir.
Menapoza Girmeyi Etkileyen Nedenler Nelerdir?
Daha önce belirtiğimiz gibi, menopoz doğal biyolojik bir süreçtir. Kimi kadınlar bu sürece zamandında girerken, kimileri ise daha erken yada daha geç girmektedir. Çünkü menopoza girme zamanını belirleyen bir çok faktör bulunmaktadır. Bunlar;
Çevresel Ve Fiziki Faktörler: Çok zor şartlarda ve soğuk iklimlerde yaşayan kadınların daha erken menopoza girdiği bilinmektedir.
Genetik Faktörler: Aynı aileden kadınların, birbirine yakın yaşlarda menopoza girdiği gözlemlenmektedir.
Psikolojik Faktörler: Kişinin yaşamında meydana gelmiş travmalar, menapoz gelişimini hızlandırmaktadır. Deprem, göç, savaş, uzun süreli tutukluluk gibi durumların erken menopozu tetikleyen psikolojik faktörlerdendir.
Sosyal Faktörler: Geleneksel kültürün hakim olduğu kırsal topluluklara menopoz yaşı daha erken olabilmektedir.
Sağlık Faktörü: Radyoterapi, kemoterapi, genetik bozukluklar, ağır metabolik rahatsızlıklar, yumurtalık ameliyatları ve enfeksiyon hastalıklarının menopoz üzerinde etkisi bilinmektedir.
Genital Faktörler: İlk adet yaşı, doğurganlık durumu, uzun süreli emzirme vb durumların menopoz yaşını etkilediği bilinmektedir.
Mesleki Faktörler: Kadın kuaförü, kimyasal kozmetik satıcılığı, ressam, boyacı gibi meslekler maruz kaldıkları kimyasalların erken menopoza neden olduğu öğrenilmiştir.
Menopoza Giren Kadınlar Ne Yapmalı?
kadınlarda menopoz ne zaman başlar? yazımızın öneli konularından biri de menopoza giren kadınların ne yapması gerektiğidir.
Menopoz döneminde yaşanan zihinsel ve fiziki rahatsızlıklar kimi kadınlarda kalıcı bir travmaya dönmektedir. Oysa menopoz dönemi, yaşamın doğa bir süreci olarak kabul edilmeli ve menopoza giren kadın bu süreci kendisiyle barışık atlatmalıdır. Bunu için;
- Arkadaşlarınızdan, ailenizden destek beklediğinizi söylemekten çekinmeyin.
- İhtiyaç duymanız halinde psikolojik destek alın.
- Egzersiz ve meditasyon yapmayı ihmal etmeyin.
- Hobiler edinin
- Yaşadığınız bütün süreci doktorunuz ile paylaşın ve doktor kontrollerini aksatmayın.
- Yeterli derecede uyuyun ve uykunuzu kaçıracak yiyecek ve içeceklerden uzak durun.
- Beslenme düzeni oluşturun. Günlük kalsiyum ve vitamin takviyesine ihtiyacınız varsa, doktorunuza danışarak alın.
Bunların yanısıra sağlıklı bir diyet programı, menopoz semptomlarını azaltmanıza fazlası ile katkı sağlayacaktır. Ayrıca fazla alkol tüketmek ve sigara içmek gibi eski sağlıksız alışanlıklarınızı terk etmek çok iyi bir fikir olabilir. Ani sıcak basmalarına karşı katmanlı hafif giyinmek, baharat, kafein gibi sıcağı tetikleyen gıdalardan uzak durmak sizin için faydalı olabilecek değişikliklerden bazılarıdır.
Her kadına aynı etkiyi yapar mı bilemem. Sinirlilik görülür menopozda. Ter basmaları olur.