Yazın gelmesiyle ülkemizin bazı yörelerinde ortaya çıkan ölümcül keneler, karşımıza sık sık “ Kene ısırması durumunda ne yapmalısınız? ” sorusunu getiriyor.
Öncelikle her kene, bu hastalığa yani Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) olarak bilinen ölümcül hastalığa sebep olmuyor. Hastalığın keneden insana bulaşması ve ölüme neden olması, bir dizi ihmal ve hatalı uygulamanın bir sonucu olarak karşımıza çıkıyor.
Hastalık Nerelerde Görülüyor?
Kene, tabiatta sık sık karşımıza çıkabilecek bir canlı olsa da daha çok küçükbaş hayvanlarla taşınıyor. Bu nedenle meralar bu konudaki en riskli alanlar olarak değerlendiriliyor. Alınabilecek ilk önlem mecbur kalmadıkça bu tür alanlara gitmemek gibi görünüyor. Ancak hayatını hayvancılıkla sürdüren, köyde yaşayan veya bir nefes almak için köyüne, şehre yakın bir mesire yerine gidenlere de gitmeyin demek mümkün olmuyor. Özellikle hayvancılıkla uğraşanlar ve çiftçilerin bundan kaçınması mümkün olmuyor.
İZLEYİN: İlk yardım hareketlerini öğrenin: Kene Isırması
KKKA’ya sebep olan kene çeşidinin bazı bölgelerde bulunduğu biliniyor. Bu konuda Sağlık Bakanlığı personelinden alınan bilgiye göre yüksek riskli 19 il bulunuyor. Bu iller İç Anadolu Bölgesi’nin kuzeyi, Karadeniz Bölgesi’nin güneyi ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin kuzeyinde yer alıyor.
En sık Tokat’ta rastlanan KKKA; Çorum, Yozgat, Erzincan, Gümüşhane, Bayburt, Kastamonu, Sivas, Erzurum, Amasya, Çankırı, Bolu, Artvin, Giresun, Ardahan, Tunceli, Bingöl, Karabük ve Samsun illerinde de görülüyor. Hastalığın bu illerin tamamında görülmemesi de dikkat çekiyor. Ancak, şimdiye kadar buralarda görülmesi bundan sonrada buralarda görüleceği anlamına gelmiyor.
Hastalığa Yakalanmamak İçin Alınabilecek Tedbirler
Kene, vücudun bir bölgesini ısırarak oradan içeri giriyor. Vücut içinde ilerlemese de bir kısmı vücuda giriyor. Keneden ve KKKA’dan korunmak için öncelikle;
- Kenenin bulunduğu ortamlardan uzak durulması,
- Kenenin vücudumuza girebileceği giysilerin açık bölümlerinin kapatılması(Çorap giyilmesi, Pantolon paçalarının çoraba sokulması, uzun kollu gömlek giyilmesi ve kolların düğmelenmesi gibi)
- Kenenin kolay fark edilebilmesi için açık renk giyinilmesi,
- Kene olduğundan şüphelenildiğinde ısırmamışsa silkeleyerek hemen düşürülmesi,
- Yeşil alanlarda, çalılık bölgelerde bulunmak gerekmişse evde vücudun saç araları dahil kontrol edilmesi,
- Kene ısırmışsa en yakın sağlık kuruluşunda müdahale edilmesinin önemli olduğunu unutmamak gerekiyor. Benzer tüm konularda olduğu gibi kene konusunda da bana bir şey olmaz mantığından uzak durmak önem arz ediyor.
Kene Isırması ve KKKA Belirtileri Nelerdir?
Kenenin gözle tespitinin ve ısırdığı bölgede kaşıntı dışında hastalık öncesi verdiği bir belirti bulunmuyor. Burada; kaşıntı hissi duyulduğunda ilgili bölgenin kaşınması hastalığa yol açabilecek ciddi bir hata olarak karşımıza çıkıyor. Riskli bölgelerdeyken veya oralardan yeni gelmişken duyulacak bu tür hislerde kaşınan bölgenin göz ile kontrolü gerekiyor.
KKKA’nın kuluçka süresi 1-3 gün olarak biliniyor. Bu süre içerisinde görülecek;
- İştahsızlık,
- Baş ağrısı,
- Yüksek ateş,
- Yaygın kas ağrıları,
- Mide ağrısı,
- Kusma belirtilerinden bir kısmını taşıyorsanız ve bu belirtilere sebep olabilecek bildiğiniz çok bariz sebep yoksa KKKA’ne yakalanmış olabilirsiniz.
Bu belirtilere ilave olarak bazen ishal şikâyetleri de görülebiliyor. Bu belirtilerden bir kısmını taşıyanların en yakın sağlık kuruluşuna gitmelerinde fayda görülüyor.
Kene Nasıl Çıkarılmalı?
Kenenin çıkarılmasındaki temel prensip; el vurmadan, bükmeden, ezmeden, sıkıştırmadan ve yakmak gibi etkisi bilinmeyen yöntemlere başvurmadan keneden kurtulmayı gerektiriyor. En emniyetli çözümü elbette bir sağlık kuruluşunun aciline gitmek oluşturuyor. Ancak, zaman ve ulaşım imkânları buna müsait olmayabiliyor.
Bu durumda; elle dokunulmadan, eldiven, bir bez, pens veya kene çıkarma kartonu kullanılarak kene ezilmeden vücuttan çıkarılmalıdır. Çıkan keneyi hastaneye götürmek gerekmiyor. Kene çamaşır suyuna atılarak öldürülmesi, kenenin tutuğu bölgenin de sabunlu su ve dezenfektanla temizlenmesi gerekiyor.
Tamamen sağlam çıkarılsa bile eğer imkân dahilinde ise kene tutan kişinin hastaneye götürülmesi, hastalık ihtimaline karşı öneriliyor.
