Bebeğin gelişiminin daha sağlıklı olabilmesi için gebelikte folik asit nasıl kullanılmalıdır? Bu sorunun cevabını verebilmek için folik asit hakkında kapsamlı bir bilgiye sahip olmak gerekir. Vücudumuzda hayatsal işlevlerin yerine getirilmesi ve vücut bölümlerinin gelişimi için ihtiyaç duyulan küçük yapılı besinlere aminoasit denir. Proteinlerin parçalanması sonucu aminoasitler oluşur. Bu yapı taşlarının görevlerini tam olarak yapabilmeleri için birbirine dönüşmesi gerekir.
Folik asit bu noktada önemli rol oynar. Aminoasit dönüşümleri, folik asit sayesinde eksiksiz gerçekleşir. Aminoasitlerin vücudun gelişmesi ve onarılmasını sağlar. Gebelik döneminde ilk gelişmeye başlayan sistem sinir sistemidir. Folik asit eksikliği aminoasit dönüşümünü bu da sinir sistemi gelişimini olumsuz etkiler. Bunun sonucunda ise spina bifida denilen sinir tüp bozukluğu ortaya çıkar. Bu hastalık beyin ve omuriliğin zarar görmesine neden olur.
Folik Asit Nerede Bulunur?
Folik asit gebelik döneminde alınması gereken en önemli maddedir. Eksikliği veya alınmaması sonucunda çok büyük problemlerin oluşmasına neden olur. Folik asit vücuda iki şekilde alınabilir.
Bunlar;
- Doğal yol
- İlaç takviyesi
Doğal yollar ile folik asit ihtiyacı farkında olmadan karşılanır. Birçok ürün çeşidinde folik asit mevcuttur. Yumurta, kuşkonmaz, baklagiller, çilek, kereviz, ceviz, fındık, kuru fasulye, ıspanak gibi birçok besin doğal folik asit deposudur. Gebelik döneminde doğal yollar ile folik asit ihtiyacı karşılanmamış ise bu durumda folik asit içeren tabletler ile eksiklik giderilir. Bu sayede gebeliğin ilk dönemlerinde oluşabilecek problemler önlenir.
İzleyin: Folik asit kullanmama fırsat olmadan hamile kaldım, bebeğe bir şey olur mu? (nöral tüp defekti -NTD)
Folik Asit Faydaları Nelerdir?
Vücutta hayati öneme sahip dokuların düzenli çalışması folik asit sayesinde sağlanır. Kan hücrelerinin üretimi ile kandaki hücre sayısının dengelenmesini sağlar. Kanda oksijen taşıyan hücrelerin az olması bir dizi olumsuz reaksiyonu da beraberinde getirir. Oksijen, Hücrelerde besinlerin yakılmasını sağlar. Besinlerin yakılması ise enerji üretimini sağlar. Bu zincirde bir eksiklik meydana gelince bütün doku ve organlar bundan olumsuz etkilenir.
Cansız duruş, halsizlik, yorgunluk, iş yapamama gibi davranışların temelinde folik asit eksiliği yatar. Hamilelerde folik asitin yetersiz alınması sinir sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratır. Sinir sistemi diğer sistemlerin yöneticisi konumunda olan bir sistemdir. Burada oluşacak bir olumsuzluk bütün sistemlerin bundan etkilenmesi anlamına gelir. Beyin gibi en önemli organın sinir sisteminde olması folik asit yetersizliğinde bu organın büyük risk altında olduğunu gösterir.
Eksikliğinde Belirtiler Nedir?
Vücuda alınan her besin grubunun bir görevi vardır. Alınan besin gruplarından eksik olanların yapması gereken işlevlerde eksik kalır. Bu duruma vücut reaksiyon verir. Bazı reaksiyonlar küçük olduğu için önemsenmezken bazı reaksiyonlar ise acillik edebilir. Vücudun normal akışında meydana gelen değişiklikler dikkate alınmalı ve mutlaka zamanında önlem alınmalıdır. Tırnaklarda beyazlaşma, dişlerin kırılması, saçların dökülmesi gibi bir çok olay kendiliğinden gerçekleşmez. Bunların arkasında bu durumu tetikleyen nedenler vardır. Folik asit eksikliğinde de vücudun verdiği bir takım reaksiyonlar vardır. Bu reaksiyonlar takip edilerek folik asit eksikliği tespit edilebilir.
Folik asit eksikliğinde oluşan belirtilerin bazıları şunlardır;
- Halsizlik
- Yetersiz gelişim
- Ağız yaraları
- Yorgunluk
- Dilde değişim
- Aşırı uyku
- Sinirlilik hali
- Ten renginde solma
Bu ve buna benzer değişimlerin oluşması folik asit yetersizliği olduğu anlamına gelir. Bu gibi durumlarda mutlaka doktora gidilerek tahlil yapılmalıdır.
Folik Asit Ne Zaman Alınmalıdır?
Folik asit alımı günlük yaşam içerisinde farkında olmadan yapılan bir işlemdir. Çünkü folik asit kullandığımız besin gruplarının çoğunda doğal olarak vardır. Bu da bizim günlük ihtiyacımızın rahatça karşılanmasını sağlar. Ancak bazı dönemler de vücudun ihtiyacı olan folik asit miktarı normal şartlardan daha fazladır.
Böyle zamanlarda folik asit alımına dikkat etmek gerekir. Gebeliğin ilk dönemleri de bu istisnai dönemlerden biridir. Anne karnındaki bebeğinin gelişiminin en önemli olduğu zamanlar ilk dönemlerdir. Bu süreçte gelişimin eksiksiz ve tam olabilmesi için ihtiyaç duyulan her grubun yeterince alınması gerekir. Folik asit özellikle gebeliğin ilk dönemlerinde yeterli miktarda alınmalıdır.
Doğal Olmayan Yollar Zararlı Mıdır?
Folik asit doğal yollardan yeterince alınmamış ise doktor kontrolü ile tablet veya özel şuruplar aracılığıyla verilir. Anne adayına yapılan tahliller sonucunda uygun olan tedavi şekline karar verilir. Tablet veya şurup şeklinde olsun verilen hazır folik asit tedavisinin anne adayına bir zararı yoktur. Folik asit tedavisi anne adayının ve bebeğin ihtiyacı olan miktarı karşıladığı için zararı değil faydası vardır.
Fazla Alınmalı Mı?
Folik asit tedavisinde doktor anne adayına günlük alması gereken miktarı karşılayacak şekilde reçete yazar. Doktorun vermiş olduğu reçeteye bağlı kalarak folik asit ihtiyacı karşılanır. Anne adaylarının fazla alırsam daha faydalı olur düşüncesi yanlıştır. Çünkü vücudumuz sadece ihtiyacı kadarını kullanıp geri kalanını kullanmaz. Doktorun verdiği reçeteye bağlı kalınması ve bundan çıkılmaması gerekir.
Nasıl Alınmalı?
Folik asit, doğal veya ilaçlar ile birlikte alınabilir. Folik asitin en çok alınması gereken zaman dilimi ise gebeliğin ilk dönemleridir. Doğal yollarla folik asit kullanımı yapılırken en çok hangi gıdalarda bulunduğu tespit edilmelidir. Bu gıdalar belirlendikten sonra günlük menülerin içerisine bu gıda çeşitleri konulmalıdır. Bu şekilde yapılacak bir program ile günlük öğünler içerisinde ihtiyaç duyulan folik asit alınır.
Bazı beslenme alışkanlıkları folik asit alımının yetersiz olmasına neden olur. Bu kişiler ise ilaç kullanımı yapmak zorundadır. Doktorun yapacağı tetkikler sonucunda eksikliğin boyutu belirlenir. Bu noktadan sonra günlük alınması gereken folik asit miktarı reçete ile anne adayına verilir. Anne adayı reçetedeki programa bağlı kalarak günlük alması gereken folik asit miktarını alır.