İnsanlık tarihinin en eski oyunlarından biri satrançtır. Satranç oynamanın basit sayılabilecek bir dizi kuralları olmasına rağmen, ustalaşmak için çok çalışmak gerekir. Bu makalede satranç oynamaya yeni başlacak olanlara, nasıl oynanacağı konusunda bilgi verecek ve kurallardan bahsedeceğiz.

Satranç koyu ve açık renklerden oluşan 8×8 diziliminde, 64 karelik bir tahta üzerinde, 32 taşın mücadelesidir. Sizin ve rakibinizin 16’şar taşı bulunur.  Satrançta toplamda 6 tip taş vardır; şah, vezir, kale, at, fil ve piyon.

  • Satranç tahtası her oyuncunun sağ alt tarafında açık renkli kare olacak şekilde iki oyuncu arasına konulur.
  • Size en yakın karelere (Beyaz için 1. sıra, siyah oyuncu için 8. sıra) KALE, AT,  FİL, VEZİR, ŞAH, FİL, AT ve KALE şeklinde taşlar diziler.
  • Bir sonraki sıraya yani beyaz için 2. sıra, siyah oyuncu için 7. sıraya 8’er piyon dizilir.
  • Oyuna beyaz oyuncu başlar.

Satranç taşları nasıl hareket eder?

Piyon: En zayıf taş olarak gözükse de çoğu zaman oyunu kazandıran taştır. Özellikle son sıraya geldiğinde vezire yada şah harici diğer taşlara dönüşebilir. Piyon açılışta bir ya da iki kare öne gidebilir. Ama iki gitmesi sadece hiç hareket etmediği başlangıç konumundadır. Daha sonra tek ileri kare şeklinde hareket edebilir.  Ama işin güzelliği sadece çaprazındaki düşman taşı yiyebilir.

NE? NASIL?  Sudoku nasıl oynanır?

Fil: Sadece çapraz hareket edebilir, ama tek kare değil, çapraz yönde istediği kadar oyuncu ilerletebilir.

At: L şeklinde haraket edebilir, ve önünde taş bile olsa üzerinden atlayabilir.  L şeklinde derken, 2 . ileri bir yana, ya da bir yana iki ileri şeklinde.

Kale: Sadece düz yada yana hareket edebilir, ama önünde engel olmadığı sürece istediği kadar kare gidebilir.

Vezir: İşte satrancın en güçlü taşı, hem fil gibi çapraz, hem de kale gibi yatay ve dikey gidebilir.

Şah: Tahtadan en çok korumanız gereken taştır. Sıkıştığı zaman mat olur ve oyun biter. Aynı vezir gibi çapraz, yatay ve dikey hareket eder. Ama tek farkı sadece bir kare ilerleyebilir. Vezir ise önünde engel bulunmadığı taktirde, istediği kadar.

Özel hareketler; Geçerken alma ve Rok

Bir piyonların geçerken alma ve şah ve kalenin yaptığı rok hareketi vardır. Bunlara özel hareketler diyebiliriz.  Eğer bir piyon ilk hamlesinde iki kare ilerlerse ve bu şekilde rakip piyonlardan birinin yanına gelirse o zaman rakibe sıra geldiğinde yanındaki piyonu alabilir. Buna geçerken alma kuralı denir. Yalnız bu kuralı sadece rakip bu iki ileri hamlesini yaptıktan sonraki hamlede yapabilirsiniz. Araya başka hamleler girdiğinde bu kuralı uygulayamazsınız.

Rok hareketi ise kale ile şahın yer değiştirmesi gibi düşünülebilir. İki tür rok vardır; Uzun rok ve kısa rok. Rok yapabilmek için Şah’la ve rok yapılacak kaleyle daha önce hiç oynanmamış olması gerekir. Aynı zamanda roka hazırlanmak için şah ile rok yapılacak kale arasında hiç taş olmaması gerekir.  Vezirin olduğu tarafa doğru yapılan roka uzun rok, yakın kaleye doğru yapılana ise kısa rok denir. Rok sırasında şah her zaman iki kare kalenin olduğu tarafa doğru hareket eder, kale ise sahın hemen bir yanından diğer yanına yerleşir.

NE? NASIL?  Aloe Vera bitkisi evde nasıl yetiştirilir?

Video: Satranç Nasıl Oynanır? Yeni Başlayanlar için Kapsamlı bir Rehber

Satrançta nasıl mat yapılır? Pat nasıl olur?

Oyunun amacı şahı mat etmektir. Bunun için şahın hareket edecek yeri olmaması, ve ayrıca rakip taş tarafından tehdit ediliyor olması gerekir. Bu durumda oyun biter.  Aynı şekilde şah hareket edemez ve hatta hiç bir taşınız hareket edemez durumdaysa. Ve bu duruma ek olarak, sizi rakip taş tehdit etmemişse (şah çekmemişse) o zaman pat olur ve maç berabere biter.

Maç nasıl berabere biter?

Deminki paragraftaki pat olma beraberlikle sonuçlanır. Ama onun haricinde iki oyuncu beraberlikte anlaşarakta oyunu berabere yapabilir. Son olarak tahtada mat edecek yeterli materyal kalmadığında, örneğin, bir tarafın sadece at ve şahı kalması, rakibin sadece şahı kalması durumunda beraberlik olur. Ya da her iki tarafın sadece birer şahı kalması durumunda. Çünkü şahın kendisi şah çekemez.

NE? NASIL?  Uno nasıl oynanır?

Satrançta puanlar

Satrançta her taşın bir puanı vardır. Bu taşın gücünü gösterir. Bunu başlangıç seviyesinde bilmek zorunda değilsiniz. Ama kısaca bahsetmek gerekirse;

  • Piyonlar bir puan
  • Fil ve atlar üçer puan
  • Kale beş puan
  • Vezir ise dokuz puandır.

Fil ve atlar eşit puan olmasına karşın, usta oyuncular için filler biraz daha önemlidir. Özellikle fil çiftini elinde bulundurmak önem taşır. Yani iki filiniz varken, rakibin bir fil bir atı varsa, siz daha üstünsünüzdür. Filler açık konumları sever, atlar ise kapalı. Yani piyonlarla kapatılmış bir tahta konumunda ise atların daha güçlü olduğunu söyleyebiliriz.

Satrançta ustalaşmak

Satrançta ustalaşmak için bol bol maç yapmalısınız. Ayrıca çeşitli alıştırma  ve bulmacalar vardır. Bunları çözerek çok daha iyi oynamaya başlayabilirsiniz. Özellikle kitaplardan çözümler yapmak daha sağlıklıdır. Çünkü bir çok hamleyi kafadan hesaplamanız gerekir. Ayrıca açılış ve oyun sonu da çalışmanız gerekir. Bir çok açılış vardır, yeni başlayanlara İtalyan açılışı önerilebilir. Oyun sonu ise en çok ustalık isteyen kısımdır.  Taşlar azaldıkça, az taşla hata yapmak oyunu çok hızlı kaybettirebilir.