Çalışan işçilerin bayramı olarak bilinen ve emekçilerin günü olarak kabul edilen bayram her yıl 1 Mayıs’ta kutlanıyor. Türkiye’de ilk kez 1923’te resmi olarak kutlanmaya başlandı.
İşçi Bayramı nasıl ortaya çıktı?
1 Mayıs 1886’da ABD’de 12 saat çalışan işçiler 8 saat çalışma talebiyle, grev yapmaya başladılar. Gösterilere 500 bin işçi katılmıştı. Sonrasında 6 bin kadar siyah ve beyaz işçiler birlikte yaptılar. O dönemde Ulusal Park siyahlara kapalıydı. Fakat yürüyüş sonunda işçiler Ulusal Park’a girdiler. Böylece bu ön yargı yıkılmış oldu.
Bu gösteriler ilerleyen günlerde de devam etti. 3 Mayıs’ta işçilere ateş eden polis, 4 işçinin ölmesine, bazılarının ise yaralanmasına neden oldu. Ertesi gün 4 Mayıs’ta Haymarket Alanı’nda by saldırıyı protesto amaçlı miting düzenlendi. Miting tam dağılırken, nereden geldiği belli olmayan bir bomba atıldı. 7 polis öldü, 69 polis ise yaralandı.
Uygulanan baskı ile gösterilerin tekrarlanması engellendi. Ancak 4 yıl sonra 1890’da yapıldı. 1889’da Paris Kongresi’nde Fransız işçi temsilcisi önerisi ile “Birlik, mücadele ve dayanışma günü” olarak kutlanmaya karar verildi. Zamanla 8 saatlik çalışma süresi kabul edildi.
Türkiye’de İşçi Bayramı ne zaman kutlanmaya başladı?
Her yıl dünyada bir çok ülkede kutlanan İşçi Bayramı Türkiye’de ilk kez Ankara’da 1 Mayıs 1922’de Türkiye Cumhuriyeti’nin Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkileri çerçevesinde kutlandı. Cumhuriyet tarihinde ise ilk kez ise 1 Mayıs 1923’te resmi olarak bayram kutlaması yapıldı.
1977 yılında Taksim Meydanı’nda düzenlenen 1 Mayıs programı, üzücü olaylara neden oldu. Mitingde, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler’in konuşması esnasında açılan ateş sonrası 36 kişi hayatını kaybetti.
İzleyin: 1 Mayıs 1977 | 32.Gün Arşivi
Bu olay sonrası 12 Eylül askeri darbesinin ardından 1 Mayıs bayram olmaktan çıkarıldı ve kutlamalar yasaklandı. Milli Güvenlik Konseyince 12 Eylül döneminde resmi tatil olmaktan çıkarılan 1 Mayıs, 2009’da “Emek ve Dayanışma Günü” olarak resmi tatil ilan edildi.
1 Mayıs mesajları ve sözleri
“İşine hakim ol, işinin sana hakim olmasına izin verme.” – Benjamin Franklin
“Taşlar değil, yapılan işler anıtları meydana getirir.” – J. T. Motley
“Ne yaparsanız yapın onun sanatçısı olun, sokak süpürgecisi de olsanız, onun Picasso’su olun.” – Martin Luther King
