Ebeveynlerin kafalarını en çok meşgul eden sorular arasında “Çocuklara karşı nasıl davranmalıyız?” sorusu yer almaktadır. Çocuklara karşı nasıl davranılması gerektiği birçok kitaba, makaleye, bilimsel araştırmaya içerik olmuş bir konudur. Çocuklarına karşı nasıl davranılacağına yönelik bilgi toplamak isteyen ebeveynler bu kapsamda bir araştırma yapmaktadırlar.
Buradaki öncelik, nasıl bir çocuk yetiştirme yöntemi izleneceğini tahayyül etmekten geçer. Misalen çocuğun mutlu, huzurlu ve rahat olmasını isteyen aileler bu gibi ortamlar dahilinde çocuk büyütmelidirler. Ya da hazırcevap, çalışkan bir çocuk hedefleyen anne babalar bu anlamda yol haritası çizmelidirler. Çocuklara karşı davranışların çocukların geleceği hakkında söz sahibi olacakları unutulmadan hassas davranılması önerilir.
Hassas Davranışlar
Çocuklar hassas canlılar olup ailelerinden sevgi ve şefkat beklerler. Çocuk yetiştirme açısından nitelikli davranışlar ortaya koyan aileler mutlu, topluma faydalı, duyarlı, akıllı çocuklar yetiştirebilmektedir. Anne babalar ne kadar hassas davranırlarsa başarıların o kadar yüksek olduğu gözlenmiştir. Hassas davranışlar çocuklara karşı davranışların temelinde yer almaktadır.
Öncelikli olarak temel bilgiler kapsamında sert ve kesin kararlı davranılması önerilir. Hayvan sevgisi aşılamaya çalışan bir ebeveynin bir hayvana taş atması ya da bir hayvanı avlaması bu konuda kararsız bir tutum sergilemek olarak yorumlanır. Bu sebeple net bir şekilde hedefler belirlenmeli ve doğru bir şekilde çocuk yetiştirme sağlanmalıdır. Çocuk yetiştirmede gösterilen hassas davranışlar rol model özelliği ile çocuğun psikolojisine de yansımaktadır.
Çocuklara Karşı Nasıl Davranmalıyız?
Rol Model
Çocuklar yetişkinleri bir rol model olarak görerek davranışlarını tekrarlama eğilimine girerler.
Çocuk yetiştirme açısından rol modelin sahip olması gereken bazı özellikler şunlardır:
- Örnek nitelikteki davranışlar sergilemelidir.
- Konuşma dil ve üslubu yumuşak olunmalıdır.
- Çocuğa bir şeyi anlatmaktan çok göstermenin önemli olduğu kavranmalıdır.
- Davranışlara çok dikkat etmeli ve bu şekilde biz izlenim oluşturmalıdır.
Ebeveynler çocukları için bir rol modeldir. Bu kapsamda çocukların anne babalarını örnek aldıklarını söylemek yanlış olmaz. Ebeveynin her yaptığı davranışın etkilerini çocuklarda görmek mümkündür. Bu sebeple rol model konusu küçümsenmemeli, çocuğun her an izlemde bulunduğu unutulmadan dikkatli davranılmalıdır.
Çocuklara Karşı Nasıl Davranmalıyız?
Kurallar
Çocuk yetiştirmenin temelinde kurallar yatmaktadır. Misalen aile içinde sevgi ve sevginin karşı tarafa gösterilmesi önemlidir. Ancak bu sevginin ileride şımarıklığa dönüşmesini önlemek adına kurallar konulmalıdır. Kuralların konulmasında çocuğa dair pozitif bakış açısından vazgeçilmeden, çocuk izlenimi bazında bir despot rolüne bürünmeden kurallar konulmalıdır. Çocuğu zorlayıcı ya da baskı altında bırakıcı kurallar koymamak bu aşamada ailelerin üzerine düşen en önemli görevdir. Kuralların geçerli olabilmesi adına her konuda bir kural değil, ancak önemli konularda kurallar konulması gereklidir. Çünkü çocuklar yüksek bir ezber gücüne sahip değildir. Önemli olan konularda koyulan kurallar ile çocuk davranışları yönünde olumlu davranış profili oluşturmak mümkündür.
Sorumluluklar
Anne baba adına çocuk yetiştirmek büyük bir sorumluluktur. Ancak bu kısımda bahsedilen sorumluluk çocuğa dair sunulan sorumluluklara aittir. Anne ve babalar çocuk yetiştirme konusunda sorumluluklar yüklemeye özen göstermelidir. Sorumlulukların sunulması çocuk psikolojisi açısından çalışkanlığı ve düzeni beraberinde getirmektedir. Misalen beslenilen bir evcil hayvanın yeminin ya da suyunun doldurulması çocuğun sorumluluğuna bırakılabilir.
Bu sayede düzen dahilinde çocuk bir konuya odaklanacak ve yaptığı her işlemde kendini başarılı görecektir. Bu kapsamda çocuk gelişimi konusunda sorumlulukların büyük bir yere sahip olduğunu söylemek yanlış olmaz. Sorumluluklar bazında önemli olan şeylerden birisi de çocuğun başarıya ulaşabilmesidir. Çocuk yaptığı davranış için kendine kriterler belirleyerek onları gerçekleştirmeye çalışmaktadır. Anne ve babalar bu aşamada baskıcı olmayan, ancak mükemmeliyetçi bir yaklaşım izleyebilmektedirler.
Duygu ve Düşünceler
Çocuklar ile ebeveynlerin iletişimleri göz önüne alındığında ailelere çocuk ile iletişim kurmaları önerilmektedir. Duygu ve düşüncelerin aktarılması bu konuda önem taşımaktadır. Çocukların duygularının alınması kadar anne babanın duygularının aktarılması da önemlidir. Örnek olarak komşunun camını kıran bir çocuğa uygun bir dil kullanılarak üzgünlüğün belirtilmesi çocuk açısından gelişime dair önemli bir başlığı oluşturmaktadır.
Ancak bu işlemlerin gerçekleştirilmesinde uygun ortam ve uygun dil kullanımı önemlidir. Bu bağlamda yazılmış birçok kitap ve makale bulunmaktadır. Bunların okunması ile sorunların daha kolay çözümlenmesi, duygu ve düşüncelerin daha kolay anlaşılabilmesi mümkündür. Çocuğun içe kapanık bir dünyada yetişmesini istemeyen ailelere çocuklarını dinlemeleri ve anlamaya çalışmaları önerilir.
Bir Enstrüman ve Bir Hobi
Çocuğun karar verme mekanizmaları yetişkin kadar gelişmiş değildir. Bu kapsamda aile yönlendirmesine ihtiyaç duyar. Yetenekleri kapsamında bir enstrümana yönlendirilmesi çocuk açısından önemli bir konudur. Ayrıca çocuğun bir hobi edinmesi de önemlidir. Burada anne ve babanın hobileri büyük bir paya sahiptir. Çünkü çocuklar gördükleri şeylere yönelebilmektedir. Evde cam bulunması çocuğun vitraya yönlenmesinde rol sahibi olmaz. Çocuğa tek tek, sevdiği işler ve ilgilendiği alanlar dahilinde seçeneklerin bir senaryo dahilinde gösterilmesi önerilir. Misalen uçaklara ilgi duyan bir çocuğun uçak maketleri alanında desteklenmesi önemlidir. Bir enstrüman ve bir hobi çocuk gelişimi açısından önemli öğeler olarak görülmektedir.
Sabır
Çocuklara karşı nasıl davranılması gerektiğine dair verilebilecek en net cevap sabırlı davranmak olacaktır. Çocuklara sabırlı bir tutum gösterilmesi birçok konuda geç de olsa başarının yakalanmasında önemli bir konudur. Çocuklar yetenek ve beceri anlamında istenilen kıvama geç süreler içerisinde gelebilmektedirler.
Çocuklara karşı olan tutumdan asla taviz verilmemelidir. Sabırlı davranılmalı, gecikmelerin farkına varılmalıdır. Çocuk yetiştirmenin temelinde yatan sabır anne babanın sahip olması gereken en önemli özelliktir. Çocuğun her türlü başarıyı istenilen an ve zamanda elde edemeyeceği unutulmadan sabırlı bir tutum izlenmelidir. Tutarlı, sabırlı, doğru bir tutuma sahip davranışlar dahilinde çocukların daha sağlam bir şekilde yetişmesi söz konusudur.
